Angela Merkel is een geschenk aan alle vrouwen (Trouw/Die Zeit)

Ze is de eerste Duitse politica die bondskanselier kan worden. Vrouwelijke kiezers, al stemden ze nooit CDU, raken in de verleiding om op Angela Merkel te stemmen. Hebben ze gelijk? Een antwoord in twee delen. Vandaag: ja, stem op Merkel.

Eindelijk! Is het mogelijk? Dat we een eeuw na het verlenen van het kiesrecht aan vrouwen, vijftig jaar na de verankering van de gelijkheid tussen man en vrouw in de Grondwet, veertig jaar na de benoeming van de eerste vrouwelijk minister, dertig jaar na de eerste vrouwelijke Bondsdagvoorzitter, na decennia van succesvolle educatie van vrouwen en moeizaam emancipatiebeleid, dat we eindelijk een vrouwelijke kandidaat voor het bondskanselierschap hebben? Een vrouw helemaal aan de top!

Dat klinkt in dit land niet als vreugdekreet, maar eerder als een uitdrukking van angst. Of Merkel dat wel kan, zo luidt de vraag. Of Duitsland dat kan, om zich door een vrouw te laten regeren, ja , is ze eigenlijk wel een vrouw? De tegenkandidaat lijkt opgelucht dat zijn man-zijn zo weinig ter discussie staat. En meteen wringt de meest angstige van alle vragen zich naar voren: moeten we op Merkel stemmen omdat ze een vrouw is?

Het antwoord luidt: jazeker. Wanneer moeten we dán de kans grijpen om een vrouw aan het hoofd van de regering te plaatsen? Er is veel dat hier voor spreekt. Angela Merkel is een vrouw van formaat. Ze is doctor in de natuurkunde. Ze heeft een adembenemende carrière in de naoorlogse politiek gemaakt: in 15 jaar tijd van onbekend tot kanselierskandidaat.

Merkel heeft moed: wie waagde het net als zij om tegen de gigant Kohl te stemmen? Terwijl commentatoren nog steeds over ’Kohls meisje’ wauwelen, schittert zij allang in het licht van de schijnwerpers als scherpzinnig debater. Ze heeft gevoel voor tactiek, ze laat moeiteloos het podium aan Stoiber –als voorprogramma. Haar politiek is pragmatisch. Zijzelf: erg grappig. Sommigen vinden dat ze slecht gestyled is, en dat is een kostelijke voetnoot in de politiek der seksen. We leren van Dr. Merkel dat vrouwen aan de macht eruit kunnen zien zoals ze willen. Met de nadruk op ’ze’.

Angela Merkel is een geschenk van de ’Wiedervereinigung’ aan alle vrouwen. Haar afkomst uit een domineesgezin in Templin heeft haar uitgerust met een ijzeren overlevingsdrang en een slim vermogen tot camouflage. Onder de dictatuur oefende zij haar vermogen om zich selectief aan te passen, en dat bewijst zich nu in de politieke mannenroedel. Haar instinctieve wantrouwen helpt haar te overleven in de mediasamenleving, waar iedereen zich kan bewijzen als ’IM’ (Informeller Mitarbeiter: zo noemde de inlichtingendienst van de DDR, de Stasi, zijn informanten, red.). In het westen werd de vrouwenstrijd, die het oosten voor gestreden hield, verbitterd doorgezet en bereidde zo de weg voor de nominatie van vrouwen.

Als Angela Merkel een typische Oost-Duitse was geweest, dan was ze moeder en had in Bonn, vanwege gebrek aan crècheplaatsen en buitenschoolse opvang, al de zeilen moeten strijken. Als ze een typische West-Duitse was geweest, dan had ze haar verontwaardiging daarover rondgebazuind en had iedereen tot vijand gemaakt. Angela Merkel is het kinderloze succesmodel voor zowel oost als west.

Natuurlijk wil Merkel niet als vrouw gekozen worden, maar daarmee kunnen we helaas geen rekening houden. Natuurlijk zou het ons allemaal goed doen als we een politica als Anna Lindh voor ogen hadden, de stralende Zweedse, die tot ze vermoord werd een waarschijnlijke kandidaat voor het premierschap was geweest. Een minister van buitenlandse zaken, moeder van twee schoolgaande kinderen, die minder op reis ging naar het buitenland vanwege haar familie, en die juist daarom hogelijk werd gewaardeerd. Angela Merkel is geen symbool voor een modern beeld van de vrouw, waarin ook kinderen zijn opgenomen. Niet alleen haar, ons allen ontbreekt het aan de humus waaruit een dergelijke figuur zou kunnen groeien. Angela Merkel zwijgt zo halsstarrig over haar beleid ten aanzien van vrouwen dat je hoopt dat hier iets iets verborgen blijft. Maar wat? Van een blik op het CDU-programma wordt men niet wijzer.

Hier worden radicale maatregelen verkondigd om de economie weer op te doen leven, maar tot een quotum voor vrouwen ontbreekt het aan moed. Of ervaring. Met 23 vrouwen in de bondsdag scoort de CDU- fractie erbarmelijk slecht. Het emancipatiebeleid van de CDU kan niet de reden zijn om Merkel te kiezen. Maar de bittere waarheid is dat ook een eerlijke representatie door vrouwen geen garantie is voor een goed emancipatiebeleid .

Ook de zeven vrouwelijke ministers in het kabinet van kanselier Schröder konden de gelijkwaardige behandeling van man en vrouw niet als centraal thema in de samenleving verankeren. Hoewel een blik op de arbeidsmarkt en de bescherming van de sociale zekerheid meteen laat zien dat het benadelen van vrouwen hier een sleutelfactor is. Staan er maatregelen klaar? Geeneen. De afhankelijkheid van sociale voorzieningen van alleenstaande ouders, die met 26 procent dubbel zo hoog is als in de ons omringende landen, werd betreurd, maar niet omlaag gebracht. Het ontbreekt ons aan een miljoen crècheplaatsen, maar een solidariteitsbijdrage van hogere inkomens aan het toegankelijk maken van onderwijs? Zo radicaal was de hervormingsdrang van rood-groen niet.

De best opgeleide generatie vrouwen krijgt geen toegang tot echte carrières. De Duitse professor heeft zich niet laten vermurwen om meer dan vier procent van kostbare onderzoeksplaatsen aan vrouwen af te staan. In de raden van bestuur van de tachtig grootste kapitaalondernemingen ligt het aandeel vrouwen op exact één procent. We bevinden ons niet in Noorwegen, waar sinds vorig jaar september bij wet geregeld is dat het aandeel van vrouwen in de raden van bestuur van beursgenoteerde ondernemingen 40 procent moet zijn. Dat levert 700 topbanen voor vrouwen op! Hier zien we een verplichting tot gelijke kansen voor man en vrouw als grap. Uit de wapenfeiten van onze first ladies spreekt een grotere kracht: het kookboek van Hannelore Kohl en de collectie hondendekentjes van Doris Schröder-Köpf.

Kanselier Angela Merkel hebben wij wanhopig hard nodig, als symbool dat capabele vrouwen ook in dit land alles kunnen. Het is bovendien onze enige gelegenheid om vooruit te komen. Kanselier Merkel weet dat de vrouwenbonus maar een kéér gratis is. De oppositie zal tegen haar emancipatiebeleid inbrengen dat de CDU een inhaalslag moet maken. Om ze te overtuigen hoeft Merkel alleen voor te lezen wat ze zelf in 1993 in het blad Emma zei: ,,We hebben nieuwe voorbeelden nodig: de man die zich om de buren bekommert, de man, die ’s middags meedoet met de theatergroep op school, die afwast en de wc schoonmaakt.’’ Een absoluut ja.

Susanne Mayer is redacteur van het Duitse opinieweekblad Die Zeit, waarin het artikel verscheen. Ze schreef het boek ’Deutschland, armes Kinderland’, een aanklacht tegen de manier waarop kinderen uit de Duitse samenleving zijn verdrongen.